overdonderd

De megatrap bij Rotterdam Centraal trekt veel publiek. De organisatie achter de trap, Rotterdam Viert de Stad, is overdonderd door het grote succes. (Metronieuws.nl)

overdonderd zijn betekent: 'zeer verrast of geschrokken zijn', 'niet goed weten hoe je moet reageren omdat iets je onverwachts overkomt'

• De familie was totaal overdonderd toen opa vertelde dat hij ernstig ziek was.
• 'Dit had ik totaal niet zien aankomen', zei een overdonderde Matthijs, toen hij de prijs in ontvangst nam.
• Amy was overdonderd door alle mooie en lieve reacties op haar optreden.

Als je overdonderd bent, kan het om een positieve of een negatieve verrassing gaan. Geef bij elke voorbeeldzin hierboven aan of het om iets positiefs of negatiefs gaat.

Het werkwoord overdonderen betekent 'zó veel indruk maken dat iemand anders niets meer kan zeggen of er niets meer tegen in kan brengen'. In overdonderen zit het woord donder. Wat heeft het donderende geluid van onweer met overdonderen te maken?
Ken je de woorden opdonderen en bedonderen? En wat gebeurt er als iets omdondert?

Extra
Maaike van Herwaarden uit Arnhem is afgelopen zaterdag in het radioprogramma De Taalstaat uitgeroepen tot de Beste Leraar Nederlands van 2016. Ze is compleet overdonderd, vertelt ze in dit filmpje. Ze zegt ook dat Nederlands het allertofste schoolvak is, en dat taal erg belangrijk is, omdat je het bij alle andere vakken nodig hebt. Ben jij het daarmee eens?

verwezenlijken

Manchester United en Louis van Gaal hebben maandagavond bevestigd dat de Nederlandse coach ontslagen is bij de Engelse topclub. "Ik ben erg teleurgesteld dat ik ons vooropgestelde driejarenplan niet zal kunnen verwezenlijken", laat Van Gaal weten. (Nieuwsblad.be)

verwezenlijken betekent: 'zorgen dat iets werkelijkheid wordt', 'iets waarmaken, iets uitvoeren'

• Mijn oma zegt altijd dat ik mijn dromen moet verwezenlijken.
• Om onze plannen te kunnen verwezenlijken, moeten we een goede planning en een taakverdeling maken.
• Hij heeft zijn droom om piloot te worden eindelijk verwezenlijkt.

Overgankelijke werkwoorden zijn werkwoorden die met een lijdend voorwerp worden gecombineerd. Onovergankelijke werkwoorden worden juist niet met een lijdend voorwerp gecombineerd. Is verwezenlijken een overgankelijk of onovergankelijk werkwoord? Lees ook de uitleg op https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/overgankelijk-en-onovergankelijk.

In verwezenlijken zit het woord wezenlijk, dat 'werkelijk bestaand' betekent. In bepaalde zinnen kun je wezenlijk vervangen door essentieel of belangrijk. Bijvoorbeeld: 'Tina werkt al vijf jaar in de supermarkt, en Jesse begint net; dat is een wezenlijk verschil.' Stel je voor dat jij de supermarkt bezoekt. Hoe zou je kunnen zien dat er een wezenlijk verschil is tussen Tina en Jesse?





Extra
Twee Tilburgse studenten doen voor hun opleiding 'sociaal-cultureel werk' een project waarbij ze wensen verzamelen. Eén wens zal worden verwezenlijkt. Hoe lijkt het jou om dit project te doen: leuk, moeilijk, nuttig?

nuchter

Douwe Bob heeft het Eurovisiesongfestival in het Zweedse Stockholm zaterdag niet gewonnen. Velen hadden beter verwacht, maar onder anderen zanger Frans Bauer bleef nuchter: "We mogen trots zijn", twitterde hij. (Omroep Brabant)

nuchter betekent: 'rustig en zakelijk', 'koel, niet emotioneel'

• Eriks familieleden gingen helemaal uit hun dak toen hij zijn diploma had gehaald, maar zelf bleef hij er nuchter onder.
• Ze liet zich tijdens de discussie niet leiden door emoties, maar bekeek de zaak nuchter.
• Zelfs een nuchtere Groninger raakt van slag als er een aardbeving plaatsvindt.

Nuchter heeft ook de betekenis 'met een lege maag, (’s ochtends) nog niet gegeten en gedronken hebben'. Op een nuchtere maag, zoals dat ook wel wordt genoemd, kun je beter geen zware dingen eten.
- Wat zou jij nooit kunnen eten op een nuchtere maag?
Patiënten in een ziekenhuis wordt soms gevraagd 'nuchter' te blijven. Wanneer?

Nuchter betekent ook 'geen of niet te veel alcohol hebben gedronken'.
- Noem een situatie waarin mensen verplicht nuchter moeten zijn.
- Wat is het tegenovergestelde van nuchter in deze betekenis?

Extra
Iedereen lift een beetje mee op het succes van autocoureur Max Verstappen. Zelf zit hij er nuchter bij op zijn vlog.

leedvermaak

Niet alleen in Zwolle werd er zondag gejuicht toen Ajax op de valreep het kampioenschap verspeelde bij De Graafschap. Ook in Rotterdam en Enschede was het leedvermaak groot. (AD)

leedvermaak betekent: 'plezier om het ongeluk of verdriet van een ander, lachen als iemand iets onhandig of slecht doet'

• 'Geen beter vermaak dan leedvermaak', zo luidt het spreekwoord, en televisieprogramma's als Ik vertrek en Idols maken daar dankbaar gebruik van.
• Met veel leedvermaak keken de kinderen toe hoe hun moeder een app probeerde te downloaden.
• Filmpjes kijken van mensen die erg schrikken of onhandig vallen, is puur leedvermaak.

Welke tegenstelling bevat het woord leedvermaak?
Van welk werkwoord komt vermaak? Maak een zin met dit werkwoord.
Wat betekent de uitdrukking lief en leed met elkaar delen?

Extra
Maartje heeft het in dit filmpje over het leedvermaak dat je hebt als je naar de audities van sommige Idolskandidaten kijkt. Ze zorgt eerst ook zelf voor vermaak door te laten zien hoe haar eigen auditie zou gaan.